20 نوامبر (29آبان)؛ روز جهانی کودک

کودکان سزاوار حق زندگی، سلامت، آموزش و حتی حق بازی کردن هستند. علاوه بر این، کودکان حق زندگی در کنار یک خانواده شاد و سالم به دور از خشونت و تبعیض را دارند. متاسفانه کودکان در سرتاسر دنیا به خصوص در ایران با مسائل چالش‌برانگیزی روبرو هستند. مسائلی مثل فقر، تجاوز، کار و ازدواج زیر سن قانونی از عمده‌ترین مسائل در ایران است که باعث شده نگذارند کودکان در دوره‌ای که حق آن‌هاست کودکی کنند.

برای کمک به کودکان و تبدیل دنیا به مکانی بهتر چه باید کرد؟ روز 20 نوامبر به همین خاطر برگزار می‌شود تا به بالا رفتن آگاهی در مورد بسیاری از مسائل کودکان کمک کند.

در این روز چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

به چند روش می‌توانید حمایت خود را از کودکان سرتاسر جهان نشان دهید:

• با فرزندان خود به تفریح و گردش بروید.
• از فرزندانتان بپرسید چه مسائلی برایشان مهم است و سعی کنید آن‌ها را بهتر بشناسید و درک کنید.
• به سازمان‌های حمایت از کودکان در ایران که به آن‌ها اعتماد دارید کمک مالی کنید.
• به کودکان کار غذای رایگان بدهید.
• به هر طریق دیگری که می توانید به کودکان نیازمند کمک کنید.

تاریخچه روز کودک

در سال 1857 دکتر چارلز لئونارد روز کودک را با نام روز گل رز در انگلستان آغاز کرد.

در سال 1950، بسیاری از کشورها شروع به جشن گرفتن اول ژوئن به عنوان “روز حمایت از کودکان” کردند.

در سال 1954 سازمان ملل 20 نوامبر را «روز جهانی کودک» مشخص کرد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد به همه کشورها دستور داد روزی را برای کودکان در تاریخ مناسبی به انتخاب خود تعیین کنند تا برای ارتقاء آگاهی در مورد حقوق کودکان و بهبود رفاه آن‌ها اطلاع‌رسانی کنند. مجمع عمومی سازمان ملل در 20 نوامبر 1959 اعلامیه حقوق کودک را تصویب کرد و در 20 نوامبر 1989 مجمع عمومی سازمان ملل متحد کنوانسیون حقوق کودک را برگزار کرد.

شعار روز کودک 2022 چیست؟

شعار روز جهانی کودک در سال 2022 «برابری برای هر کودک» است. این موضوع بدان معناست که کودکان در هر جامعه‌ای که هستند با هر میلیتی که دارند، از حقوق برابر برخوردار هستند. همچنین این شعار بر ریشه‌کن کردن تبعیض در میان کودکان تمدن‌های مختلف تاکید دارد.

رنگ روز کودک

رنگ آبی نماد حقوق کودکان در روز کودک است. افراد می‌توانند با این رنگ در 20 نوامبر حمایت خود را از کودکان نشان دهند.

سلامت دندان کودکان

این روز بهونه خوبی است تا به سلامت جسم و روان کودکان بپردازیم و اهمیت آن را گوشزد کنیم. هدف از این مقاله نیز معطوف کردن توجه‌ها به سلامت دندان کودک به عنوان یکی از حساس‌ترین عضوهای بدن است که اگر از همان کودکی به مراقبت آن کم‌توجهی شود بعدها آسیب‌های جبران‌ناپذیری به دندان وارد می‌کند.

مراقبت از دندان کودک را باید از حدود 6 ماهگی، زمانی که اولین دندان‌های شیری خودشان را نشان می‌دهند، آغاز کرد. دندان‌های شیری کودکان با اینکه برای مدت کوتاهی در دهان هستند اما نقش حیاتی در سلامت دندان‌های دائمی دارند. دندان‌های شیری جایگاه را برای دندان‌های دائمی آماده می‌کنند، به گفتار و تغذیه کمک می‌کنند (دندان های از دست رفته یا پوسیده جویدن را دشوار می کند و باعث می شود کودکان غذا را پس بزنند)، و همچنین باعث رشد سالم دندان‌های دائمی (پوسیدگی و عفونت در دندان‌های شیری به دندان‌های دائمی در حال رشد در زیر آن‌ها آسیب می‌زند) می‌شوند.

معمولاً دندان‌های کودکان در سن 1 سالگی یا 6 ماه پس از درآمدن اولین دندان باید توسط دندانپزشک کودکان ویزیت شود.

دندانپزشک کودکان

دندانپزشک کودک درمورد دهان و دندان کودکان از دوران نوزادی تا نوجوانی تخصص دارد. آن‌ها علاوه‌بر شش سال عمومی دندانپزشکی، دو سال تخصصی نیز می‌گذرانند. این افراد بعد از گرفتن تخصص خود تجربه و شرایط لازم برای مراقبت از دندان، لثه و دهان کودک را در طول مراحل مختلف کودکی دارند.

دندانپزشکی کودکان از آن جهت اهمیت بالایی دارد که از هر پنج نفر(کودک پنج تا یازده ساله)، یک کودک 5 تا 11 ساله حداقل یک دندان پوسیده درمان نشده دارد.

دندانپزشک کودکان چه نوع درمان‌هایی را ارائه می‌دهند؟

دندانپزشک کودک در زمینه‌های مختلف درمورد مراقبت‌های بهداشت دندان و دهان کودک تخصص دارد. این زمینه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• معاینات بهداشت دهان و دندان نوزاد، که خطر پوسیدگی دندان کودک را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
• مراقبت‌های پیشگیرانه از آسیب دندانی شامل تمیز کردن و درمان‌های فلوراید، و همچنین توصیه‌های مربوط به تغذیه و رژیم غذایی مناسب دندان کودک
• مشاوره درمورد عادت‌های کودکان مثل استفاده از پستانک و مکیدن شست
• تشخیص زودهنگام و اقدام به موقع درمان برای صاف کردن دندان‌ها و اصلاح بایت نامناسب (ارتودنسی)
• ترمیم حفره‌ها یا عیوب دندان
• تشخیص بیماری‌های دهان مرتبط با بیماری‌هایی مانند دیابت، نقص مادرزادی قلب، آسم، تب یونجه و اختلال نقص توجه/ بیش فعالی (ADHD)
• مدیریت بیماری‌ها و شرایط لثه از جمله زخم، فرنول کوتاه، موکوسل و بیماری پریودنتال کودکان
• مراقبت از آسیب‌های دندانی (به عنوان مثال، دندان های شکسته، جابجا شده یا شکسته)

در اولین ویزیت دندانپزشکی چه اتفاقی می‌افتد؟

اولین دیدار دندانپزشک با کودک معمولا کوتاه است و دندانپزشک تنها نگاه کوتاهی به دندان‌های کودک می‌اندازد و همینطور نکاتی را که والدین باید درمورد دندان کودک رعایت کنند را به آن‌ها اطلاع‌‌ می‌دهد. این ملاقات همچنین به کودک فرصت می‌دهد تا ترس و اضطرابش از رفتن به دندانپزشکی بریزد. برخی از دندانپزشکان ممکن است از والدین بخواهند هنگام معاینه روی صندلی دندانپزشکی بنشینند و کودک خود را در آغوش بگیرند. یا ممکن است در بخشی از ویزیت والدین در بخش پذیرش بمانند تا دندانپزشک بتواند تنهایی با فرزندتان رابطه برقرار کند.

 

8 نوامبر (17 آبان)؛ روز جهانی رادیولوژی

رادیولوژی یکی از پیشروترین رشته‌های مربوط به مراقبت‌های بهداشتی است. درحالی که اشعه ایکس، اسکن MRI، اولتراسوند (Ultrasound) و سایر فناوری‌های مربوط به تصویربرداری پزشکی برای بسیاری از مردم شناخته شده است، اما ارزش و تأثیر آن‌ها بر مراقبت از بیمار به طور گسترده درک نشده است. به همین دلیل 8 نوامبر را روز جهانی رادیولوژی نامیدند تا به آگاهی بیشتر در مورد اهمیتی که رادیولوژی در تشخیص بیماری‌های افراد دارد و درک بهتر نقش رادیولوژیست‌ها و تکنسین‌های رادیولوژی در زنجیره مراقبت‌های بهداشتی کمک کند.

چرا روز رادیولوژی را جشن می‌گیریم؟

تصور دنیایی بدون اشعه ایکس سخت است. آن‌ها پایه و اساس بسیاری از ابزارهای تشخیص پزشکی هستند و به پزشکان کمک می‌کنند تا طیف وسیعی از مشکلات را پیدا کنند. قسمت جالبش اینجاست که این کار را در عرض چند دقیقه و کاملاً بدون درد انجام می‌دهد. در این روز همچنین از پرتونگاران و رادیولوژیست‌های سخت‌کوشی که عکس‌برداری با اشعه ایکس را ممکن می‌کنند، تجلیل می‌شود.

چرا 8 نوامبر؟

ویلهلم کنراد رونتگن (Wilhelm Conrad Röntgen) یک فیزیکدان آلمانی بود که اشعه ایکس (X-ray) را در 8 نوامبر سال 1895 کشف کرد و به همین دلیل در سال 1901 برنده جایزه نوبل شد. این رویداد یک فرصت عالی برای به اشتراک گذاشتن جدیدترین اخبار مربوط به رادیولوژی در زمینه‌های پزشکی، علمی و همچنین برجسته کردن نقش اساسی رادیولوژیست‌ها است. در این روز سعی می‌شود نوآوری‌ها در تحقیقات جدید مربوط به رادیولوژی را که پزشکی مدرن را متحول کرده است به علاقمندان این رشته معرفی شود.

پرتوی ایکس چیست؟

پرتوی ایکس یا اشعه ایکس نوعی از تابش الکترومغناطیسی با طول موج حدود ۰٫۰۱ تا ۱۰ نانومتر معادل با ۳۰ پتاهرتز تا ۳۰ اگزاهرتز (۱۶ ۱۰×۳ تا ۱۹ ۱۰×۳ هرتز) و انرژی بین ۱۰۰ الکترون‌ولت تا ۱۰۰ کیلوالکترون‌ولت است. طول موج پرتو ایکس از طول موج پرتو فرابنفش پایین‌تر و از طول موج پرتو گاما بالاتر است. به پرتو ایکس با فوتون‌های پرانرژی‌تر (بالای ۵ یا ۱۰ کیلو الکترون‌ولت و با طول موج ۰٫۱ تا ۰٫۲ نانومتر) پرتو ایکس سخت و پرتوهای با انرژی پایین‌تر را پرتو ایکس نرم می‌گویند. پرتوی ایکس به دلیل نفوذ بالایی که دارد از آن برای عکسبرداری داخل اجسام، اعضای بدن و همچنین قسمت امنیت فرودگاه‌ها و به عنوان یکی از روش‌های تست غیرمخرب در تشخیص نقص‌های موجود در اشیاء استفاده می‌شود.

تاریخچه کشف پرتوهای ایکس

پروفسور رونتگن از دانشگاه وورتسبورگ آلمان به طور اتفاقی اشعه ایکس را کشف کرد. رونتگن در حال کار با یک لوله پرتو کاتدی در آزمایشگاه خود بود که متوجه درخشش نور فلورسنتی از کریستال‌ها بر روی میزی در نزدیکی لوله شد. هنگامی که هوای داخل لوله را تخلیه کرد و به آن ولتاژ بالا اعمال کرد، لوله شروع به تولید نور فلورسنت کرد. او با پوشاندن لوله با کاغذ سیاه متوجه شد که موادی که چند فوت دورتر از لوله قرار می‌گیرند، یک نور فلورسنت سبز ایجاد می‌کنند.

با این مشاهدات، او به این نتیجه رسید که این لوله نوع جدیدی از اشعه را ساطع می‌کند که می تواند از پوشش کاغذ عبور کند و مواد فسفری را تحریک کند. او کشف کرد که این پرتو جدید می‌تواند از مواد متعددی عبور کند و بر اجسام جامد سایه بیاندازد. رونتگن همچنین متوجه شد که پرتو می‌تواند از بافت‌های نرم انسان نیز عبور کند اما از استخوان‌ها و فلزات عبور نمی‌کند. یکی از اولین آزمایش‌های او تصویری از دست همسرش بود که در این عکس استخوان‌ها و انگشتر او قابل مشاهده است.

این کشف یک پیشرفت علمی بود و به درستی با استقبال زیاد دانشمندان و دیگران روبرو شد. دانشمندان به راحتی می‌توانستند آزمایش او را تکرار کنند زیرا لوله کاتدی در آن زمان بسیار شناخته شده بود. اهمیت این کشف آنقدر زیاد بود که تنها یک ماه پس از کشف آن، چندین پرسنل پزشکی شروع به استفاده از رادیولوژی در اروپا و آمریکا کردند. شش ماه بعد، رادیولوژی برای کمک به سربازان مجروح به میدان جنگ راه یافت.

اهمیت رادیولوژی در دندانپزشکی

یکی از دلایل اصلی مراجعه ما به دندانپزشک این است که مشکلات دندانی را قبل از تبدیل شدن به نگرانی جدی تشخیص دهیم. در حالی که معاینه فیزیکی می‌تواند علائم قابل توجهی از بیماری‌های دندان را پیدا کند، برخی از بیماری‌های دهان با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل رادیولوژی دندان به بخش حائز اهمیتی در مراقبت از دندان تبدیل شده است. اشعه ایکس دندان می‌تواند حتی کوچکترین نشانه‌هایی از مشکلات سلامت دهان مانند حفره‌ها، بیماری‌های لثه، عفونت‌های دهان و برخی از انواع تومورها را در مراحل اولیه تشخیص دهد. با تشخیص زودهنگام، می‌توانید درمان مورد نیاز خود را قبل از اینکه مشکلات به مرحله حاد برسند، دریافت کنید.

توجه به این نکته مهم است که اشعه ایکس دندان فقط در صورت لزوم برای تشخیص و درمان گرفته می شود. تعداد عکس‌هایی که برای گرفتن نیاز است به سلامت دندان، علائم مشکلات دندانی، سن و خطر ابتلا به بیماری‌های دهان بستگی دارد.

در حالی که برخی از مردم در مورد قرار گرفتن در معرض تابش اشعه ایکس نگران هستند، باید بگوییم که امروزه با پیشرفت فناوری، سطح تشعشعات به مقادیر ناچیزی کاهش پیدا کرده است. برای تقریباً 25 سال، انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه‌هایی را برای کمک به دندانپزشکان منتشر کرده است تا اطمینان حاصل شود که قرار گرفتن در معرض تابش تا حد امکان کمترین میزان تشعشعات را به فرد وارد می‌کند. علاوه بر این، دندانپزشکان اقدامات احتیاطی متعددی مانند پیش‌بند و یقه‌های محافظ را برای محافظت از بیماران در برابر تشعشع انجام می‌دهند. آن‌ها همچنین با استفاده از اشعه ایکس دیجیتال هرگونه نوردهی را تا حد امکان کم می‌کنند.

ارزش واقعی اشعه ایکس دندان در این است که مشکلات دندانی را قبل از اینکه فرصتی برای پیشروی پیدا شود، کشف می‌کند. اگر این مشکلات را زود متوجه نشوید، حتی جدیدترین تکنولوژی و یک دندانپزشک عالی و باتجربه نیز نمی‌تواند شما را از درد، زمان و هزینه‌های درمان بیماری‌ دندان نجات دهد.